Op zijn zwerftocht door Nederland fotografeert Martin van der Kamp landschappen, graven en gebouwen die verbonden kunnen worden met het leven en werk van Hans Warren. Deze maand: Hendrik (‘Hens’) Marinus van der Spoel (8 oktober 1905 – 7 juli 1987), Warren’s tekenleraar aan de H.B.S. te Goes, begraven in Bilthoven.

Geheim Dagboek 10 okt. [1942] – 10.30 – (…) Van mijn zestiende tot mijn achttiende heb ik de geslaagdste vogeltekeningen gemaakt. Aanvankelijk tobde ik met de achtergronden, vele schetsboeken getuigen daar van. De vogel is gelukt, de achtergrond verknoeit het geheel omdat hij niet even goed doorwerkt is als het vogellichaam. Zelf had ik dat niet in de gaten. Als Willem of Van der Spoel zeiden: ‘Wat jammer, die achtergrond is weer helemaal mis, dat bederft alles’ zag ik dat niet zo. (…)

Als ik een enkele keer hun peil benaderde kreeg ik van Van der S. en W. te horen: ‘Dat is niks, dat gaat te veel op een Verkadeplaatje lijken!’ (…)

7 dec. [1942] – Gisteren naar Van der Spoel geweest om hem mijn nieuwe werk te laten zien. (…) V.d.S. zelf was juist de kachel in zijn atelier aan het aanmaken, om te gaan werken. Ik wilde weggaan, maar hij zei grootmoedig dat het zo erg niet was, dat hij voor iemand waar hij belang in stelde het wel over had. Hij was prettig verrast door mijn werk, mijn vorderingen. ‘Je bent eindelijk losgekomen,’ zei hij, ‘ik was bang dat je er nooit uit zou komen, dat je in die vogeltjes was verstard.’ Hij keek me met een levendige blik aan, ik merkte hoe zijn vertrouwen me tegemoetkwam, dat hij me voor het eerst au sérieux nam. (…)

We aten, en daarna liet V.d.S. me nog wat van zijn eigen werk zien. Ik vind zijn schilderijen interessant, zowel van opbouw als van kleur en inhoud. (…)

3 feb. [1943] – Gister weer naar Van der Spoel geweest. Tegen drieën kwam ik er aan. (…)

Na een kop thee gingen we naar het atelier, waar mevrouw ook speciaal de kachel aangestoken had, een vermeldenswaardige handeling in deze tijd. Het was er beslist erg koud, en V.d.S. is kouwelijk.

‘Kom op met je spullen,’ zei hij. Ik droeg ze een voor een aan, zette ze in zo passend mogelijke lijsten, en V.d.S., achterstevoren op een stoel zittend, oordeelde. Het viel niet mee. Wat had ik verwacht? Ik had gehoopt hem te verrassen, had graag een enthousiast woord gehoord, het bleef uit. Hij prees mijn gevoel voor kleuren en kleurcombinaties, maar mijn werk miste ruggegraat, pit, het was allemaal te dromerig. (…)

8 maart. [1944] – Een anekdote over Van der Spoel: zijn bijnaam is ‘Zak’, en wel omdat hij als een zak op zijn fiets zit. Hij houdt de armen stijf aan het stuur, en zakt dan helemaal door in het schoudergewricht, een stijfkomieke houding omdat hij zwaarlijvig is. Elke fietsende schooljongen doet het hem na als hij in de buurt is. Hij heeft ook altijd zo’n idioot ‘gezondheidszadel’, hij beweert dat ‘het klokkenspel dan lekker vrij hangt’. (…)

3 april. [1954] – 9 uur. Gistermiddag tegen drie uur werden we verrast door een bezoek van H.M. van der Spoel (…). Van der Spoel is een van de weinige mensen in Nederland die zich Guys-kenner mag noemen. Door zijn invloed ben ik op deze tekenaar en aquarellist attent gemaakt. (…)

21 juni. [1954] – (…) De afgelopen week ben ik tweemaal bij Van der Spoel geweest en ik heb het grootste gedeelte van zijn schilderijen bekeken. Zijn atelier in De Groe onder ‘s-Gravenpolder schudt op de grondvesten van de vogelzang. (…) Ik vind het genoeglijk bij hem. Ook op zijn vrouw, de keramiste Nel Houtman ben ik bijzonder gesteld. (…)

23 juli. [1954] – 14 uur. – Maandagavond ben ik naar de Van der Spoels gegaan om over Constantin Guys te praten. Ik heb bij hen overnacht. Zij hebben me voorgesteld hen te tutoyeren. Ik voel dat voorlopig als iets ongepasts. De afstand is te groot zowel in leeftijd als in positie – ik ben in dit opzicht blijkbaar ouderwets opgevoed. Overigens was ik vereerd door het voorstel. (…)

15 nov. [1954] – 10 uur. – (…) Gisteren was ik van twee tot acht bij de Van der Spoels. Hens gaf me een gouache ten geschenke met een opdracht ter gelegenheid van de geboorte van onze dochter.  (…)

10 juli [1987] – 10.30 – Vanmorgen het bericht dat Hens van der Spoel is overleden, 82 jaar. Wat voel ik? Hij was op een of andere manier een geestelijk vader. Zijn invloed op mij is groot geweest. Daarna moest ik hem kwijt, zoals je een echte vader moet kwijtraken, met afkeer en afwijzing. (…) Ik vergaapte me aan zijn werk en aan zijn levensstijl. Nu zie ik pijnlijk scherp dat hij een weinig getalenteerde imitator was. (…)
Cf. Geheim Dagboek 1956-1957.