Het is een treurig stemmend dossier, het in het Nationaal Archief bewaarde dossier van het Nederlandse Beheersinstituut over Pieter Warren, de vader van. Een vroegere naam van het Beheersinstituut was Adviescommissie Rechtsherstel en Beheer. Rechtsherstel? Het oogt eerder of de oude nazi’s door nieuwe worden opgevolgd. Hans Warren lijkt de ontwikkelingen rond zijn vader, na de bevrijding in 1944 vervolgd omdat hij zich ‘in strijd met de belangen van het Nederlandse Volk’ zou hebben gedragen, grotendeels te negeren. Tegelijk hebben ze hem diep geraakt. De afbeeldingen vertellen een heel klein deel van het verhaal. Een brief van zijn moeder. Ze heeft het, nadat de uitbetaling van het salaris van haar man is gestopt en diens spaarbankboekje in beslag is genomen, een halfjaar kunnen uitzingen. Maar op 28 oktober 1945 moet ze de vernederende vraag stellen: ze heeft geld nodig voor levensonderhoud. En een brief van 7 februari 1946 door Hans Warrens vader, ook over geld. Geld vanwege een lange autorit, zijn zoon heeft hem een maand eerder à raison van f 86,30 opgehaald toen hij werd vrijgelaten uit het interneringskamp te Vught. Een vreemde reis moet dat zijn geweest. Wat hebben vader en zoon op de terugweg naar de Zeedijk tegen elkaar gezegd? We zullen het nooit weten, maar dit deprimerende dossier onthult in ieder geval een paar geheimen waarover in Geheim dagboek wordt gezwegen.
MARIO MOLEGRAAF
en. Leendert van Lier was niet in de eerste plaats kunstenaar, al had hij dat misschien gewild, maar kunsthandelaar, een hele grote. Juist ook omdat hij een zelfgemaakte man was, zonder eigen middelen, afkomstig uit de Czaar Peterstraat in Amsterdam. Op zijn zestiende (volgens andere bronnen op zijn achttiende) kocht hij een magische staf van de Batak, misschien wel de mooiste die er bestaat, een soort heilige graal in de wereld van de etnografica. Dit voorwerp, zijn allereerste aankoop, was tevens het allerlaatste wat hij verkocht, aan Hans Warren en mij, op een ongezond warme zomerdag in 1994. Ik zal Leendert van Lier niet vergeten en ik kan hem onmogelijk vergeten, met zoveel dingen om mij heen die door zijn handen gingen. Was hij aardig? In ieder geval wél voor zijn prachtige, bezielde dingen. Ik herinner mij de blik, het strelende gebaar waarmee hij afscheid nam van de verkochte staf, en huiver. Hans Warren had gelijk: Leendert van Lier (1910-1995) was een bijzonder mens.