De reeks Geheim Dagboek van Hans Warren gaat terug naar Uitgeverij Bert Bakker. Eind van de zomer zal, in de oude vertrouwde uitvoering, deel 18 verschijnen, over de jaren 1990-1992.

Met Prometheus/Bert Bakker zijn ook al contracten afgesloten voor deel 19 (1993-1995), deel 20 (1996-1998) en deel 21 (1999-2000). Met dat laatste deel, dat in 2009 zal verschijnen, is de reeks dan rond.

Mario Molegraaf: “Ik ben heel erg gelukkig dat Hans’ dagboek teruggaat naar uitgeverij Bert Bakker. Ik weet zeker dat men bij Bert Bakker wél de liefdevolle zorg aan Hans en zijn werk zal besteden die ze van Plien van Albada (Balans) zeer tot mijn spijt niet meer kregen.”

Op de website van operaesje fers is Hans Warren te horen die gedichten voorleest uit onder meer de bundels Leeuw Lente en Winter in Pompeï. Het zijn opnames uit 1975 en 1976. Zo leest Warren o.a. het beroemde gedicht Op een Bataks doodskistje.

In het laatste nummer van 2005 van het tijdschrift Lychnari, schreef Mario Molegraaf een column over Hans Warren naar aanleiding van diens gedicht In het Amphiareion.

Tachtig jaren heeft Hans Warren geleefd, tachtig dagen heeft hij in Griekenland doorgebracht. Hij was er voor het eerst in het voorjaar van 1976. Over deze reis en zijn andere Griekse reizen bericht hij in het Geheim dagboek. In zijn gedichten schreef hij al járen over Hellas, bijvoorbeeld in de reeks De Olympos, waarin hij tot de twaalf grote goden bidt. Uitgerekend het eerste wat hij, vanuit het vliegtuig, van het land te zien kreeg was deze berg: “Van zo hoog blikte ik omlaag op de woonst der goden, wat een omgekeerde wereld!” Waar de goden wonen is duidelijk. Maar waar wonen onze doden?

In de column licht Mario Molegraaf ook de term ‘Opperhuidmens’ toe. Het is de werktitel voor de biografie die Molegraaf ooit over Warren hoopt te schrijven. ‘Opperhuidmens’ is afkomstig uit een nog ongepubliceerd gedicht van Warren, waaruit Molegraaf in de column citeert. Klik hier voor de volledige tekst van de column.

In het enige weken geleden verschenen nummer van Propria Cures (116e jaargang, nr 12) schreef Vic van de Reijt een lovend stuk over de dagboeken van Warren.

Naar de laatst verschenen delen van het dagboek keek Van de Reijt met angst en beven uit. Die delen behandelen namelijk de tijd waarin hij Warren persoonlijk kende. Van de Reijt vertelt uitgebreid over zijn kennismaking met Warren: die vond plaats ten huize van Gerrit Komrij. “In een hoekje zat een oudere heer met een bult op zijn kop alles nauwkeurig waar te nemen”. Vic van de Reijt en Theodor Holman – destijds beiden redacteur van Propria Cures – eindigen die nacht “als dikke vrienden met Hans en Mario”.

In de jaren erna is Van de Reijt redacteur bij Bert Bakker en ontmoet hij Warren vaker. Met Mai Spijkers – toen ook nog werkzaam voor Bert Bakker – bezoekt hij in 1984 voor het eerst Warren thuis aan het Pijkesweegje in Kloetinge – in de trein terug naar Amsterdam lezen ze de kopij van GD.

Twee zomers later brengt het gezin Van de Reijt de vakantie door in het huis van Victorine Hefting in Veere. Warren en Molegraaf bezoeken hen daar temidden van krijsende kleuters en drogende luiers. “Het gezicht van Warren sprak boekdelen: daarin lag voor wel tweeduizend jaar kinderhaat besloten. ‘We houden onze jassen maar aan, Mario'”.

Van de Reijt haalt inmiddels opgelucht adem: het laatste bezoek heeft het Geheim Dagboek nooit gehaald en ook verder komt hij er niet slecht van af. Hij noemt de beide laatste delen ‘voortreffelijke’ afleveringen met ‘schitterende onthullingen’ en kijkt alweer reikhalzend uit naar het volgende deel.

Uit de eerste dagboeken van Hans Warren blijkt hoezeer hij zich laat inspireren door de dagboeken van Franse schrijvers als Paul Léautaud, Julien Green en André Gide. Het laatst verschenen nummer van De Parelduiker staat geheel in het teken van leven en werk van Gide – 2006 belooft dan ook een echt Gide jaar te worden met een nieuwe vertaling van Si le grain ne meurt, Gides autobiografie, en Het innerlijk blauw, een keuze uit de dagboeken. Mirjam de Veth, de vertaalster van beide boeken, sluit het themanummer van De Parelduiker af met een aantal fragmenten uit haar dagboek: Le journal du Journal. Aantekeningen bij het vertalen van Gides dagboek. Het aardige is dat zij tijdens haar vertaalwerkzaamheden ook Geheim Dagboek 2001 las.Zij schrijft op 14 november 2002:

Las Hans Warrens laatste dagboek, een onthutsend monument van verval en ouderdom. Lees nu en dan ook weer een stuk uit Warrens verzameling dagboekfragmenten Om het behoud der eenzaamheid en dat helpt wel om een toon te vinden voor Gide. Warrens dagboeken gaan in hun openheid veel verder dan die van Gide. Ontluistering, fysieke onsmakelijkheden vind je bij Gide haast niet, wel de steeds aanwezige gedachte aan de dood.

De Parelduiker is een uitgave van de Stichting Het Oog in ’t Zeil i.s.m. Uitgeverij Bas Lubberhuizen. Het innerlijk blauw – een keuze uit het dagboek (1918 – 1939) van Gide verschijnt eind maart in de reeks Privé-domein.