Uit de nalatenschap van Hans Warren – deel 11

Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Ook in 2013 zal hij op de eerste dag van elke maand zo’n vondst delen met de bezoekers van onze website.



Dit pas begonnen jaar is het jaar van Kavafis. Het is zelfs door de UNESCO bekrachtigd. K.P. Kavafis, de befaamde Griekse dichter, werd honderdvijftig jaar geleden, op 29 april 1863, geboren te Alexandrië. Op zijn zeventigste verjaardag, 29 april 1933, overleed hij in dezelfde stad. Ik ontdekte Kavafis al voor ik Hans Warren kende. Maar ik deed de ontdekking wél via hem. Achterin de bundel Zeggen wat nooit iemand zei had hij namelijk vertalingen van twee verbijsterende gedichten van Kavafis opgenomen, ‘Op de trap’ en ‘De verbonden schouder’. Jaren van ons leven samen zouden in het teken van Kavafis staan. Hans Warren en ik besloten zijn poëzie in het Nederlands te vertalen. Als je geïnteresseerd bent in het werk van een schrijver, raak je vanzelf ook geïnteresseerd in diens persoon. Zo kwam het dat we vanaf 27 november tot en met 15 december 1983 een reis ondernamen in het voetspoor van Kavafis, een reis die ons onder meer naar Athene, Alexandrië en Istanbul voerde. Hans hield tijdens de reis een dagboek bij, verdeeld over twee opschrijfboekjes. Ik maakte, ondanks mijn beperkte talent in die richting, foto’s. Natuurlijk ook van het graf van Kavafis. ‘Dichter’ staat er onder zijn naam. Op Hans Warrens graf liet ik onder zijn naam welbewust ook ‘dichter’ zetten. Op een andere foto zien we Hans Warren achter het bureau van Kavafis. Er was een grote expositie over hem in Athene, daar stond het gevaarte opgesteld. De samenwerking tussen Hans Warren en mij was begin 1983 voor het eerst zichtbaar geworden. In het colofon van de bibliofiele bundel Twaalf Gedichten staat weliswaar het jaartal 1982, maar de officiële verschijningsdatum is 11 februari 1983. Meesterdrukker Ger Kleis kwam het boekje zelf in Zeeland brengen, in het gezelschap van Gerrit Komrij en Charles Hofman. We schonken Gerrit en Charles nummer één. Het geschenk werd verkocht, niet zo’n chique geste, op de grote Komrij-veiling in november 2012 voor een dure € 475. In Hans Warrens poëzie waart de schim van Kavafis regelmatig rond. Bijvoorbeeld in het gedicht ‘In Alexandrië’ waarin de vertaler spreekt: ‘Waar is de stem, het sonoor geluid waarin het moet worden gezegd.’

Mario Molegraaf