Momenteel werkt Mario Molegraaf aan de biografie van Hans Warren. Op zijn ontdekkingstocht door het leven van Warren stuit hij regelmatig op interessante vondsten. Op de eerste dag van elke maand deelt hij zo’n vondst met de bezoekers van onze website.
Arezki! Arusha! Lorenzo! Mirobriga! Pestaradjah! Essaouira! Amarante! Aibar! Ik kom nooit jongens tegen die zo heten. Ik rijd nimmer plaatsen binnen waar zulke namen op de borden staan. De jongens, van Arezki tot en met Amarante, die zijn van Hans Warren, uit zijn bundel Behalve linde, tamarinde en banaan, een soort galerij van seksuele ontmoetingen. De plaatsen doet Anne van Amstel aan in een reeks ‘Tref’, eveneens een overzicht van ontmoetingen, maar dan wat minder erotisch, een onderdeel van Geef me nu ik wil, afgelopen maand verschenen.
Misschien is het onvermijdelijk dat je, wanneer je zoals Hans Warren in 1921 te Borssele bent geboren of zoals Anne van Amstel in 1974 te Hoogeveen, naar iets heel anders snakt. Naar de exotische heftigheid van een Arezki: ‘Het leven was voor jou/ één explosie: geschater,/ een feest besproeid met wijn en zaad.’ Naar de exotische heftigheid van de man uit Arusha: ‘hij kraakt je schedel als de leeuwendoder,/ die hij met een klap stukslaat op tafel/ als de vuurtoren waarin hij slaapt.’
Anne van Amstel, inmiddels een heel goede vriendin, leerde ik kennen in Middelburg, zomer 2008. We traden op tijdens een festival, toevallig in dezelfde tuin. Ik bespeurde toen geen enkele overeenkomst tussen haar en Hans Warren, al noemde een literaire commentator de dichter en de dichteres in één adem. Op een dag legde zij me ‘Tref’ voor: aan mij de taak om na de hete roes van het scheppen de koude douche van de kritiek open te zetten. Bij die gelegenheid klikten ze in mijn hoofd ineens aan elkaar, als twee magneten, Arezki en Arusha. En als het hoofd zich eenmaal zoiets in het hoofd heeft gehaald, dan wil het een systeem, liefst tot Anne en Hans elkaars poëtische nicht en neef zijn geworden. Kijk je maar lang genoeg, dan beginnen zelfs de omslagen van haar Geef me en zijn Banaan op elkaar te lijken.
Behalve linde, tamarinde en banaan verscheen voorjaar 1978, in de tijd dat ik met Hans Warren brieven wisselde maar hem nog niet had ontmoet. Hij stuurde me de bundel destijds twéé keer. In de slotregel van het openingsgedicht was bij de zetter iets mis gegaan. Vandaar de eigenhandige correctie en de opdracht ‘in afwachting van beter’. De fout werd hersteld (door een bladzijde in te plakken), zodoende de woorden in het tweede exemplaar: ‘ook nog een goede banaan.’
Die eerste middag met Anne van Amstel hoorde ik hoe nadrukkelijk ze las, zag soms zelfs even een geheven vingertje. Bijna didactisch. ‘Ken je de mythe?’ begint ze een gedicht. ‘En herinnert u zich de knie/ waarop Pindaros stierf?’ opent Hans Warren een vers. Hij doceert over de kanalen van Mars, zij over de chemie van water. Poëzie met een mening, zij vermaant zelfs Al Qai’da. Hans Warren schreef als allereerste Nederlandse dichter, in een in 1966 verschenen bundel, onheilspellend over de verwoesting van de aarde door mensenhand.
Ik sprak tijdens de presentatie in Amsterdam van Anne van Amstels Geef me nu ik wil. Natuurlijk ried ik iedereen aan: ga vooral óók Hans Warren lezen. Maar haar hield ik juist voor: lees hem liever niet als je jezelf wilt blijven.
